kijkwijzer beeldende kunst

Kijkwijzer
voor Beeldende Kunst

¨       figuratief Beschrijf de voorstelling.

Een man staat op een hoge, grote pilaar en er staan leeuwen omheen.

¨       geabstraheerd Beschrijf de voorstelling en wijze van
abstractie.Er zijn leeuwen van glad steen en boven op een grote, hoge pilaar staat een
man met een hoed op zijn hoofd en een zwaard in zijn hand.

¨       Abstract Beschrijf wat je ziet.

Er zijn leeuwen van glad steen en boven op een grote, hoge pilaar staat een
man met een hoed op zijn hoofd en een zwaard in zijn hand.

Een kunstwerk waarin
de voorstelling herkenbaar is noemen we figuratief. Het is logisch dat in dat
geval de voorstelling ons op weg helpt naar de

betekenis van het
werk. In een abstract werk bedenkt de kunstenaar eigen vormen en eigen kleuren.

¨       Kleurgebruik

Blauw gesteente voor de beelden en licht bruin gesteente voor de pilaar.

¨       Compositie

¨       (suggestie van) ruimte en/of plasticiteit

Het is een hoog en groot beeld en het staat op het plein. Het valt heel erg
op. De vier leeuwen liggen op de grond en in het midden op een hoge pilaar
staat de man.

¨       (suggestie van) beweging

De leeuwen liggen en de man staat

¨       verwerking licht

¨       afmeting/kader

In het schema staan
zes beeldaspecten die een rol kunnen spelen in de vormgeving van het werk. Kies
uit deze zes een of meer aspecten die in dit werk opvallen.

¨       aandacht richt zich op een punt. Hoe? Waardoor?

Naar de man in het midden, omdat de pilaar erg uitsteekt. Maar ook de
leeuwen eromheen vallen op.

¨       Aandacht wordt
niet naar een punt getrokken

¨       Er is sprake van een allesomvattende compositie

Vaak helpt het stil testaan bij zaken die het eerst opvallen. Hoe heeft de kunstenaar dat bereikt en
waarom wil hij dat onderdeel van zijn werk accentueren? Bij
patroonachtige schilderijen, waar naar geen enkele plek aandacht wordt
getrokken, spreek je van een 'overall-compositie'.

¨       werk verbonden met omgeving; omschrijf relatie werk-omgeving.

Doordat het op een plein staat valt de grote pilaar op het platte plein nog
meer op dan als het naast hoge gebouwen had gestaan.

¨       (reproductie) niet te beoordelen

¨       omgeving speelt geen rol

Vaak speelt de ruimte waarin het werk te zien of geëxposeerd is een rol in de betekenis van het
kunstwerk. Dit geldt zeker voor kunstwerken die voor een bepaalde ruimte - al dan niet in opdracht - gemaakt zijn. De expositiewijze en de combinatie van kunstwerken die daardoor ontstaat, beïnvloedt ook de
betekenis. Een sokkel of een lijst stimuleert de concentratie op het werk,
geïsoleerd van zijn omgeving. Het ontbreken van een sokkel doet het beeldhouwwerk
opgaan in de omgeving.

¨       expressief materiaalgebruik (omschrijf de werkwijze)

¨       op een ongebruikelijke manier; beschrijf het uitzonderlijke karakter.

¨       Materiaalgebruik zonder persoonlijke expressie

EIk materiaal heeft
specifieke eigenschappen. Bij expressief materiaalgebruik blijven die
eigenschappen zichtbaar, evenals sporen van de manier waarop de kunstenaar
heeft gewerkt. Een dergelijke werkwijze speelt een rol in de uiteindelijke
betekenis van het kunstwerk. Een kunstenaar kan

ook nastreven om de
materiaaleigenschappen en het 'handschrift' onzichtbaar te maken. Het kunstwerk
krijgt dan een minder persoonlijk, objectiever karakter. Noem in het verslag
het gebruikte materiaal.

¨       waarneming staat centraal. Omschrijf de zienswijze.

De leeuwen en de man bestonden en zijn gewoon nagemaakt. Of ze ook zo bij
elkaar hebben gestaan dat denk ik niet. Maar de losse "onderdelen"
bestonden/bestaan gewoon.

¨       naast waarneming ook fantasie Wat is niet gezien maar bedacht?

¨       Alleen maar fantasie of abstract.

Goed kijken en tekenen wat je ziet heet 'tekenen naar de waarneming'. Tot in de negentiende eeuw werd
tekenen naar de waarneming gezien als voorstudie voor het echte grote werk. De impressionisten maken het kijken tot het enige onderwerp.
In deze eeuw is er vaak geen verband meer tussen wat de kunstenaar gezien heeft en wat het kunstwerk ons laat zien.

¨       zonder titel

¨       titel verklaart werk

¨       titel voegt iets toe. Wat voegt de titel toe?

De titel helpt ons
vaak op weg naar de betekenis van een kunstwerk. De titel kan verwijzen naar de
voorstelling of het verhaal achter de voorstelling. Een titel kan het werk
verklaren, maar kan ook vragen oproepen. De surrealisten gebruiken bewust
vreemde titels om onze fantasie te prikkelen. Met een titel als 'compositie'
bereikt de kunstenaar juist het tegendeel.

¨       (getrouwe) illustratie van het verhaal. Welk soort verhaal? Vertel!

¨       (eigen) interpretatie van het verhaal. Welke interpretatie? Welk verhaal?

"Het is genoemd naar de slag bij Trafalgar van 1805 waarbij Horatio
Nelson een Spaans-Franse vloot van Napoleon versloeg. Bij dit zeegevecht
kwam Admiraal Nelson om het leven. Hij ligt begraven in St. Paul's Cathedral. Door de
overwinning op Napoleon kon het Verenigd Koninkrijk voor vele jaren zijn
heerschappij over de zeeën vestigen.

Op het midden van het plein staat Nelson's
Column. Deze zuil is ongeveer 50 meter hoog terwijl het beeld van Nelson
zelf maar 5,5 meter hoog is. Onderaan de Column zijn vier bronzen reliëfs
bevestigd. Deze beelden vier van Admiraal Nelson's zeeslagen uit. Nelson's Column
wordt omgeven door vier bronzen leeuwen ontworpen door Edwin
Landseer en geplaatst door Marocchetti. De leeuwen werden in 1868 voltooid.
Het plein zelf werd al in 1840 voltooid."

Bron:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Trafalgar_Square

¨       Inhoud staat los van bekende verhalen, vertelt eigen verhaal.

Eeuwenlang hebben
kunstenaars verhalen verbeeld uit de Bijbel, mythologie, historie of
literatuur. Soms wordt daarbij gebruik gemaakt van meer of minder bekende
symboliek. We spreken dan van historiestuk. Om de betekenis van zo'n
werk te achterhalen moet je iets weten van het verhaal of van de symbolen. Wordt
het dagelijkse leven weergegeven, dan spreken we van genrestuk.

ln de kunst vanaf ca.
1850 speelt de eigen interpretatie van de kunstenaar op het verhaal een grotere
rol dan een getrouwe weergave van het verhaal.

¨       zichtbare werkelijkheid is het onderwerp

¨       bedoeld als illustratie

¨       werk roept op tot concentratie/meditatie

¨        maatschappelijke werkelijkheid is onderwerp

¨       werk bedoeld als provocatie

¨       werk roept op tot (eigen) interpretatie

¨       (privé) leven kunstenaar is onderwerp

¨       werk bedoeld als decoratie

¨       werk roept emotie op

¨       verwijst naar een stuk geschiedenis

Werk bedoeld alsillustratie. Belangrijkste doel is een verhaal of gebeurtenis goed weer te
geven. De stellingname van de kunstenaar is ondergeschikt. .

Werk bedoeld als provocatie. Niet zelden is het doel van moderne kunst het publiek flink wakker
te schudden en discussie uit te lokken.

Werk bedoeld als decoratie. Kunst om van te genieten. om mooi te vinden zonder verdere
bijbedoelingen.

Werk roept op tot (eigen) interpretatie. Het kunstwerk roept veel vragen op. Het publiek moet
actief meedenken en een eigen betekenis geven aan het werk.De overige categorieën
spreken voor zich.